Drewno, kora, łyko
Odpad tokarski - Odpad tokarski. Obróbka drewna metodą toczenia zalicza się do najstarszych rzemiosł średniowiecznych. Toczenie talerzy, misek i kubków czasem przypisuje się wykwalifikowanym wytwórcom, dysponującym tokarką z napędem ręcznym, lub bardziej zaawansowaną – z napędem nożnym. Istnieje również opinia, że tokarka była jednym z pierwszych wymyślonych przez człowieka urządzeń do mechanicznej obróbki drewna, o stosunkowo prostej konstrukcji – z zaledwie kilku różnej grubości beleczek połączonych wzajemnie systemem kołków i klinów, stosowanym powszechnie. Jak dotąd, podczas prac wykopaliskowych w Szczecinie nie natrafiono na jednoznaczne ślady pracowni tokarskiej. Znane są natomiast pojedyncze odpady powstałe podczas wytaczania naczyń z klocków drewna, tzw. odpady tokarskie, które mają różne kształty w zależności od wytwarzanego przedmiotu. Ich obecność na Wzgórzu Zamkowym pozwala domyślać się istnienia pracowni zaspokajającej, być może, potrzeby dworu książęcego.
Miska drewniana toczona - Miska drewniana toczona od wewnątrz i ociosana od strony zewnętrznej Miski tego typu były wytaczane z klocka w kształcie półkuli, wstępnie ociosanego siekierką lub ośnikiem. Formowanie naczynia rozpoczynało się od zewnątrz – pośrodku formowano dno poprzez wycięcie odpowiedniej szerokości pasa, a następnie po obu jego stronach mniejszymi zacięciami ścinano drewno, modelując ścianki miski. Tak przygotowany klocek był umieszczany następnie na tokarce i metodą toczenia kształtowano wnętrze miski przybierającej postać odcinka kuli. Głębokość naczynia zależała od wielkości kawałka drewna przygotowanego do produkcji. Wstępne ociosywanie ścianek zewnętrznych znacznie przyspieszało proces wytwarzania, nie obniżając jakości misek, którą przewyższały nawet naczynia toczone dwustronnie. Największą popularność miski toczone jednostronnie zyskały w okresie napływu osadników niemieckich w związku z lokacjami na prawie niemieckim. W miastach hanzeatyckich spotykane są powszechnie.
Miska drewniana toczona - Miska drewniana toczona od wewnątrz i ociosywana po stronie zewnętrznej Miska w kształcie odcinka kuli wyróżnia się bardzo starannym opracowaniem powierzchni zewnętrznej i wewnętrznej. Na dnie zachował się charakterystyczny ślad po zaczepie tokarskim, zwanym też niekiedy kłem. Tego typu naczynia cieszyły się dużą popularnością przez ponad 250 lat, począwszy od około połowy XIII stulecia. Miski tak wykonywane wywodziły się z terenów północnych Niemiec. Rozpowszechniły się stosunkowo szybko, w miarę postępu procesów kolonizacyjnych i w związku z lokowaniem miast na prawie niemieckim.
Drewniana miseczka klepkowa - Drewniana miseczka klepkowa. Na standardowe wyposażenie średniowiecznych gospodarstw domowych składały się różnorodne naczynia zbudowane z różnej wielkości klepek, pełniące funkcję pojemników do przechowywania artykułów płynnych i sypkich oraz naczyń stołowych, a także opakowań. Miseczki klepkowe są zazwyczaj wykonane bardzo starannie, wygładzone z obu stron. W każdym przypadku strona wewnętrzna jest lekko wklęsła, zewnętrzna zaś nieco wypukła. Na niektórych można zauważyć ślady substancji uszczelniającej – dziegciu. Do łączenia klepek misek stosowano obręcze z surowców organicznych, w tym z wikliny. Dno osadzano w specjalnym wycięciu po wewnętrznej stronie klepek, zwanym wątorem. Te bardzo funkcjonalne naczynia były użytkowane na terenie całej Europy od przynajmniej XI do końca XV stulecia.
Dno miski klepkowej - Dno miski klepkowej. Zostało wykonane z jednego kawałka drewna. Ma prosto ścięte brzegi, co wskazuje, że było osadzone w wątorze o prostokątnym przekroju (rowek wycięty w klepkach służący do osadzenia dna). Miseczki klepkowe miały kształt odwróconego stożka. Sądząc z niewielkich rozmiarów miseczek – czarek znalezionych na zamku, można wnosić, że służyły do picia. Były w powszechnym użyciu na terenie całej Europy od XII do XV wieku, na co wskazują liczne znaleziska archeologiczne.
Miska drewniana - Miska drewniana. Należy do grupy naczyń toczonych jednostronnie, wewnętrznie o kształcie okrągłym. Ma wnętrze bardzo starannie wytoczone, a spód efektownie ociosany. Ten typ naczynia występuje powszechnie w miastach lokowanych na prawie niemieckim. Miski toczone jednostronnie produkowano nieprzerwanie przez mniej więcej 250 lat od połowy XIII wieku aż do XVI wieku. Były znakomitym uzupełnieniem zastawy ceramicznej stołowej.
Pokrywa beczki - Pokrywa beczki. Pokrywa została wykonana z dwóch części połączonych ze sobą drewnianymi bolcami. Z boku wykonano prostokątne wycięcie, które umożliwiało wielokrotne otwieranie i zamykanie beczki. Wywiercone niewielkie otwory zapewniały dostęp powietrza. Beczki służyły jako pojemniki na różnego rodzaju zapasy spożywcze, a także jako wygodne w transporcie opakowania towarów. W beczkach przechowywano i przewożono piwo, śledzie, sól, zboże, a także rudy żelaza, gwoździe czy noże.
Dno beczki - Dno beczki. Zachowane częściowo dno dużej beczki. Dna dużych naczyń klepkowych wykonywano z kilku części (2–4) łączonych ze sobą za pomocą kołków – dybli osadzanych w otworach nawierconych w grubości drewna. Brzeg dna jest jednostronnie klinowato ścięty w celu dopasowania go kształtu wątora (specjalnego rowka wykonywanego po wewnętrznej stronie klepek, w którym osadzano dno). Otwory zapewniały odpowiednią wentylację.
Pojemnik drewniany - Pojemnik drewniany. Trzynaście klepek beczki o różnych szerokościach. Prawdopodobnie są to części pojemnika wtórnie użytego – wkopanego w ziemię jako proste urządzenie odwadniające. Sugestię taką uzasadnia fakt, że zachowały się tylko dolne partie klepek oraz niewielkie okrągłe otwory, przez które mogła przesączać się woda. Pierwotnie beczka była używana do przechowywania i transportu płynów, gdyż w jednej z klepek jest widoczny prostokątny otwór służący do jej napełniania. W wycięty w dolnej części klepek wątor pierwotnie było wstawione dno. Beczki odwadniające zazwyczaj nie miały den.
Pojemnik drewniany - Pojemnik drewniany. Okrągły w rzucie pojemnik wykonano na tokarce. Jego górna część została uformowana w taki sposób, aby osadzona na niej pokrywka nakrywała część ścianki i jednocześnie była dobrze umocowana. Na powierzchni widnieją pasma dookolnych żłobków wykonanych precyzyjnie dzięki mocniejszemu naciskowi noża tokarskiego. Uważa się, że pojemniki tego typu wykorzystywano do przechowywania soli, ziół lub przypraw. Niemal identyczny pochodzi z Lubeki, z warstw datowanych na XIV–XV wiek.
Miska drewniana, tzw. wieloboczna - Miska drewniana, tzw. wieloboczna. Miskę tę wyróżnia wieloboczny zarys krawędzi wylewu uzyskany dzięki odpowiedniemu ciosaniu ścianki zewnętrznej. Wnętrze było formowane na tokarce. Produkcja takich mis wymagała zastosowania cyrkla i znajomości reguł geometrii wykreślnej. Kształt wieloboczny uważa się niekiedy za naśladownictwo występujących w tym samym czasie toczonych obustronnie mis tzw. gwiaździstych, chociaż nie można wykluczyć, że jest to rozwinięta forma mis ciosanych zewnętrznie z kolistym wylewem. Na dnie jest widoczny ślad po zaczepie tokarki. Misy okrągłe i wieloboczne użytkowano aż do XVI stulecia.
Drewniana miseczka klepkowa - Drewniana miseczka klepkowa. Naczynie składało się z okrągłego, cienkiego denka i małych trapezowatych klepek. To uformowanie klepek nadało mu kształt donicowaty. Cechą charakterystyczną tego typu naczyń są specjalne schodkowate zaciosy na zewnętrznej powierzchni klepek, służące do oparcia wiklinowych obręczy oraz płytki rowek wątoru przy ich dolnej krawędzi od wnętrza, w który „wchodziło” dno. Miały uniwersalne zastosowanie, w zależności od gabarytów mogły służyć jako naczynia do spożywania pokarmów bądź przechowywania produktów lub jako kubki do picia. Były w powszechnym użyciu na terenie całej Europy od XI do XV wieku, na co wskazują znaleziska archeologiczne.
Podeszwa skórzana - Podeszwa skórzana. Fragment podeszwy – łagodnie uwypuklone przedstopie z bardzo wąskim śródstopiem. Pośrodku przedstopia zachował się ślad po drewnianej szpilce, którą mocowano podeszwę do kopyta szewskiego podczas montażu. Na brzegach są widoczne charakterystyczne owalne otwory nakłuwane szydłem, przez które była wprowadzana nić łącząca spód z wierzchem. Podeszwa została znaleziona we wnętrzu studni-latryny i może pochodzić z końca XV wieku.
Miska jednostronnie toczona - Miska jednostronnie toczona. Egzemplarz o wielokątnym zarysie krawędzi wylewu. Kształt wieloboczny mógł być naśladownictwem występujących w tym samym czasie obustronnie toczonych mis „gwiaździstych”, ale mógł też być po prostu wyrazem panującej mody. Na dnie misy jest widoczny merk (co z niemieckiego można tłumaczyć jako „znak”, „marka”, „oznaczone”) w postaci kwadratu z zaznaczonymi przekątnymi. Merki pełniły funkcję podpisów stosowanych przez wytwórców (rzemieślników), kupców, jak również mogły być znakami własnościowymi. Misy okrągłe i wieloboczne współwystępowały od XIII i były użytkowane aż do XVI wieku.
Zbiór wielowarstwowych, wieloczęściowych podeszew skórzanych - Zbiór wielowarstwowych, wieloczęściowych podeszew skórzanych. Przykłady form o zaokrąglonych noskach oraz piętach i mocno zaakcentowanych przewężeniach w podbiciu. Wyroby te świadczą o wysokich umiejętnościach zamkowych szewców w zakresie znajomości właściwości skóry, technik konstrukcyjnych i szycia. Wszystkie zostały znalezione we wnętrzu studni-latryny funkcjonującej na dziedzińcu zamkowym.
Podeszwa skórzana - Podeszwa skórzana. Podeszwa bucika dziecięcego. Ma charakterystyczny kształt – łagodne linie podkroju, zaokrąglony nosek oraz piętę i bardzo mocne przewężenie w śródstopiu. Składała się z czterech warstw skóry i niewielkiego obcasa złożonego z kilku warstw skóry, przymocowanego drewnianymi szpilkami. Zewnętrzna, przednia część podeszwy jest zdobiona ornamentem nacinanych, krzyżujących się linii rozmieszczonym po obu stronach osi zaznaczonej linią prostą. Podeszwa, znaleziona w zamkowej latrynie, może pochodzić z okresu od połowy XVI do połowy XVII wieku.
Podeszwa skórzana - Podeszwa skórzana. Jedna część podeszwy wielowarstwowej, najpewniej wewnętrzna. Należy do form z zaokrąglonym noskiem oraz piętą i niezbyt mocnym wcięciem w śródstopiu. Była zaopatrzona w obcas mocowany drewnianymi szpilkami, po których pozostały nieregularnie usytuowane otwory. Może być częścią spodu obuwia damskiego lub męskiego, najpewniej z niską cholewką zapinaną z przodu na klamerkę bądź wiązaną na ozdobną kokardę. Podeszwę można datować na okres od połowy XVI do połowy XVII wieku.
Podeszwa skórzana - Podeszwa skórzana. Wielowarstwowa podeszwa z zaokrąglonym noskiem i niewielką zaokrągloną piętą. W śródstopiu jest mocno przewężona. Wszystkie warstwy podeszwy połączone tzw. pasem obuwniczym w ten sposób, że z boku nie były widoczne poszczególne warstwy skóry. Niewielki obcas, także złożony z kilku warstw, przymocowany za pomocą metalowego ćwieka. Podeszwa może być częścią obuwia męskiego lub damskiego. Pochodzi najpewniej z XVII wieku.
Przedmiot drewniany - Przedmiot drewniany. Przedmiot drewniany w postaci dwustronnie profilowanego, długiego, płaskiego elementu. Nie jest znane dokładne przeznaczenie tego zabytku. Często w praktyce badań archeologicznych spotykamy się z zabytkami nie dość, że częściowo zniszczonymi, to jeszcze będącymi fragmentami większych, bardziej złożonych całości, trudnych do rozpoznania i określenia funkcjonalnego. Niewykluczone jest, że to część składowa jakiegoś mebla, na przykład ławy, część oparcia krzesła czy fotela.
Dzisiejsze skrzydło południowe z częściową rekonstrukcją bogatej dekoracji z czasów księcia Barnima XI, niewiele przypomina wygląd tej części zamku po jego radykalnej przebudowie w latach 70-tych XIX wieku. (MNS/A.Foto/5300) -