Szkło

Paciorek szklany - Paciorek szklany. Paciorek dwusegmentowy (odcinkowy) o żółtej barwie, zawierający wkładkę ze złotej folii. Wykonany był najpewniej tzw. techniką wyciągania z rurki szklanej. Przewężenia między segmentami formowano, ściskając masę szklaną specjalnymi metalowymi szczypcami. Paciorki tego typu są często spotykane na stanowiskach archeologicznych, jednakże w niewielkiej liczbie. Datowanie tych paciorków szklanych jest bardzo trudne. Podobne egzemplarze występują od okresu rzymskiego po średniowiecze. Odpowiedniki paciorka ze Wzgórza Zamkowego z 1. połowy XIII wieku znamy też ze szczecińskiego Rynku Warzywnego i z innych wykopów z terenu suburbium.

Obrączka szklana - Obrączka szklana. Kółko szklane o barwie brązowej. Znaleziska tego typu są interpretowane jako pierścionki, często jednak wskazuje się też na ich inne funkcje, na przykład jako naszywek na odzież lub nawet jako paciorków różańca. Formowano je, owijając wokół metalowego pręta cienką nitkę szklaną, którą następnie rozgrzewano i odpowiednio obracając, nadawano pożądany kształt. Inny sposób polegał na nabraniu na koniec metalowego pręta niewielkiej ilości masy szklanej, którą przebijano, rozgrzewano, osadzając głębiej na trzonku, a następnie przez energiczny ruch obrotowy uzyskiwano obrączkę. Szklane kółeczka były znajdowane również na terenie szczecińskiego Podzamcza już w nawarstwieniach z 1. ćwierci XIII wieku.

Paciorek szklany - Paciorek szklany. Paciorek o kształcie kulistym – część kolii. Został wykonany z nieprzezroczystego fioletowego szkła, w które wtopiono wstęgę żółtego szkliwa. Paciorki były wykonywane różnymi metodami. Najczęściej stosowano tzw. technikę nawijania. Formowanie paciorka tą metodą polega na wyciągnięciu z tygla rozgrzanej masy szklanej i nawinięciu jej na pręt metalowy szybkim ruchem obrotowym. Średnica kanalika paciorka jest równa grubości pręta. W Szczecinie paciorki kuliste występowały już w najstarszych etapach zagospodarowania centralnej części wczesnośredniowiecznego miasta w 2. dekadzie X wieku. Ponownie pojawiły się w warstwach z XII wieku i 1. połowy XIII wieku.

Szklanica - Szklanica. Fragment dolnej części szklanicy typu fletowatego, który charakteryzuje się wysoką, prostą czasza przechodząca w okrągłą, wklęsłą stopkę. Wykonano ją z bezbarwnego szkła. Powierzchnię pokrywa delikatna warstewka opalizującej patyny. Została ozdobiona prostą taśmą szklaną. Flety, gdzie taśmy szklane są karbowane, datuje się na XVII wiek.

Szklanica - Szklanica. Niewielki fragment szklanicy typu fletowatego. Była to wysoka, smukła szklanica o kształcie cylindrycznym zdobiona nalepioną cieniutką nitką delikatnie poprzecznie karbowaną. Najstarsze okazy tego typu naczyń są znane z Czech już z końca XIII wieku, a przede wszystkim z XIV i XV stulecia. Obecność szklanic fletowatych odnotowano w inwentarzu wyposażenia zamku szczecińskiego w 1603 roku.

Szklanica - Szklanica. Fragment ścianki wielobocznej szklanicy typu fletowatego. Wykonano ją ze przezroczystego, jasnoseledynowego szkła z widocznymi pęcherzykami gazowymi. Środkową część korpusu ozdobiono dookolnie przylepionymi taśmami szklanymi karbowanymi szczypcami. Pierwsze szklanice wieloboczne pojawiły się w Hesji w 1. połowie XVI wieku. Szybko rozpowszechniły się w krajach nadreńskich i dotarły do Górnej Saksonii. W XVII wieku były typowym składnikiem zastawy stołowej. Zostały uwiecznione na wielu renesansowych obrazach, na przykład na słynnym autoportrecie Rembrandta z Saskią z 1636 roku.

Szklanica - Szklanica. Fragment dolnej części szklanicy typu fletowatego. Naczynia tego typu charakteryzowały się wysoką, wysmukłą czaszą osadzoną na szerokiej, kolistej stopce. Opisywany fragment ma kształt cylindryczny i wklęsłą stopkę. Szklanica została wykonana ze szkła przezroczystego. Nie wiadomo, czy był to egzemplarz zdobiony. Pochodzi z XVII wieku.

Naczynie szklane - Naczynie szklane. Niewielki fragment stopki naczynia o wklęsłym dnie (może szklanicy typu fletowatego?) z zielonkawego, nieprzezroczystego szkła. Od spodu widoczny ślad oderwania przylepiaka (przylepiak to ślad po oderwaniu „piszczeli” – długiej rury służącej do wydmuchiwania – od wytwarzanego przedmiotu ze szkła).

Buteleczka szklana - Buteleczka szklana. Należy do typu buteleczek wielobocznych z jednym bokiem wydłużonym, z krótką szyjką i wychylonym wylewem. Została wykonana z zielonego szkła zawierającego pęcherzyki gazowe. Służyła najprawdopodobniej do przechowywania lekarstw lub pachnideł. Znaleziona w zamkowej latrynie użytkowanej od XVI do XVIII wieku.

Buteleczka szklana - Buteleczka szklana. Ma kształt czworoboczny, w przekroju poprzecznym kwadratowy, krótką szyjkę, krawędź wylewu jest wychylona na zewnątrz. Dno jest wklęsłe ze śladem oderwania przylepiaka. Do jej wyrobu użyto seledynowego szkła zawierającego pęcherzyki gazowe (świadczące o niskim poziomie technologicznym wytwórcy szkła). Należy do grupy niewielkich buteleczek służących do przechowywania lekarstw lub pachnideł. Okazy tego typu są powszechnie znane od połowy XVI wieku, choć prawdopodobnie wytwarzano je już wcześniej, na co wskazują znaleziska z Drezna, z obiektów datowanych nawet na 1. połowę XIII wieku. Szczecińską buteleczkę można datować najwcześniej na schyłek XVI lub 1. połowę XVII stulecia.

Buteleczka szklana - Buteleczka szklana. Należy do typu buteleczek wielobocznych, a ściśle – ośmiobocznych, z jednym bokiem wydłużonym, z wysoką szyjką i zgrubiałym wylewem. Została wykonana z zielonego szkła zawierającego pęcherzyki gazowe. Służyła najprawdopodobniej do przechowywania lekarstw lub pachnideł. Zastosowanie obydwu tych kategorii nie było niegdyś rozróżniane. Ich wytwarzanie i sprzedaż odbywały się w tych samych miejscach, dzisiaj zwanych aptekami – najbliższa zamkowi mieściła się w tym czasie u zbiegu obecnych ulic Grodzkiej i Szewskiej. Ta buteleczka została znaleziona w zamkowej latrynie użytkowanej od XVI do XVIII wieku.

Butla szklana - Butla szklana. Mocno zniszczona butla do wódki z jasnoseledynowego szkła. Zachował się jedynie czworoboczny korpus bogato zdobiony dekoracją malarską i napisami w języku niemieckim. Butlę opatrzono też datą 1615 i monogramem malarza (?). Treść malowideł i wypisanych sentencji jest niezwykle frywolna, oddająca atmosferę spotkań przy kieliszku, stanowiąca doskonałą ilustrację obyczajowości dworskiej. Jej szczególna wartość polega na tym, że przekazuje sporo informacji na temat strojów mieszkańców północnej części Europy. Przedstawione na butli ubiory nawiązują do niemieckich i holenderskich z 2. połowy XVI i początków XVII wieku.

Szklanica - Szklanica. Fragment ośmiobocznej szklanicy typu fletowatego. Stopka nie zachowała się. Naczynie wykonano z przezroczystego, jasnoseledynowego szkła z widocznymi pęcherzykami gazowymi. Środkową część korpusu ozdobiono dookolnie przylepionymi taśmami szklanymi karbowanymi szczypcami. Pierwsze szklanice wieloboczne pojawiły się w Hesji w 1. połowie XVI wieku. Szybko rozpowszechniły się w krajach nadreńskich i dotarły do Górnej Saksonii. W XVII wieku były typowym składnikiem zastawy stołowej. Zostały uwiecznione na wielu renesansowych obrazach, na przykład na słynnym autoportrecie Rembrandta z Saskią z 1636 roku.

Szklanica - Szklanica. Fragment szklanicy typu fletowatego z utrąconą stopką. Wykonano ją z przezroczystego, seledynowego szkła, w którym widać drobne pęcherzyki gazowe. Korpus ozdobiono przylepioną dookolnie taśmą szklaną karbowaną szczypcami. Wieloboczne szklanice fletowate są typowym składnikiem zastawy stołowej w XVII wieku. Przypuszcza się, że pochodzą z Hesji, skąd rozprzestrzeniły się w krajach nadreńskich, Górnej Saksonii, na Pomorzu Zachodnim. Na szczecińskim zamku znaleziono kilkaset ułamków tych naczyń.

Szklanica - Szklanica. Fragment korpusu wielobocznej szklanicy typu fletowatego. Jest to wysmukłe, wysokie naczynie – typowy składnik renesansowej zastawy stołowej. Wykonano je ze szkła seledynowego, przezroczystego. W ściance są widoczne bardzo drobne pęcherzyki gazowe. Na teren Pomorza Zachodniego naczynia te dotarły przez Górną Saksonię z terenu prawdopodobnie Hesji, gdzie występują już na początku XVI wieku. Masowo występują w XVII wieku. W szczecińskim zamku znaleziono kilkaset ułamków tych szklanic.

Szklanica - Szklanica. Bogato zdobiona szklanica o formie cylindrycznej, nieznacznie wybrzuszonej, z dnem wklęsłym ze śladem przylepiaka (ślad oderwania rury, za pomocą której wydmuchiwano przedmiot), z dolepioną profilowaną stopką dekorowaną białymi punktami. Zastała ozdobiona dwoma tarczami herbowymi. Pierwszą z nich, należącą do książąt pomorskich, podtrzymują fantazyjnie ubrane postacie; drugą, wiążącą się z elektorami saskimi, wieńczą hełmy z pióropuszami. Na szklanicy widnieją też napisy: data „ANNO 1618” i wypisana dużymi literami tytulatura pary książęcej – księcia Franciszka I i jego żony Zofii, córki elektora saskiego Krystiana. Szklanica pełniła funkcję wilkomu, tj. naczynia służącego do spełniania toastów przy szczególnych wydarzeniach. Tą okazją wydają się w tym przypadku uroczystości związane z objęciem władzy w Szczecinie przez Franciszka I, co miało miejsce właśnie w 1618 roku.

Kielich szklany - Kielich szklany. Fragment dużego kieliszka. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę i prostą stopkę ze śladami przylepiaka. Został wykonany z bezbarwnego szkła. Powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Znaleziony w wykopie budowlanym na dziedzińcu głównym przy wieży zegarowej, jest datowany na XVIII wiek.

Kielich szklany - Kielich szklany. Fragment dużego kielicha w znacznym stopniu uszkodzonego. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę przewężoną przy przejściu w czaszę i okrągłą stopkę (również mocno zniszczoną) z przylepianiem. Wykonano go z bezbarwnego szkła, którego powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Został znaleziony w wykopie w piwnicy południowego skrzydła zamku. Pochodzi z XVIII wieku.

Buteleczka apteczna - Zachowana się w całości cylindryczna buteleczka apteczna o wysokości 10 cm. Dno jest lekko wepchnięte do wewnątrz tworząc stożek. Buteleczka wydmuchana została ze szkła o barwie jasnozielonej, dość przeźroczystego, ze sporą ilością małych i średnich pęcherzyków gazowych o najczęściej wydłużonym kształcie. W masie szklanej widać kilka nieroztopionych ziarenek piasku lub innego składnika zestawu szklarskiego. XVII–XVIII wiek (opr. A. Wilgocka)